5 thuốc trị bướu cổ (bướu giáp) thường gặp và lưu ý khi sử dụng

Bướu cổ là bệnh về tuyến giáp phổ biến, phụ nữ có tỷ lệ mắc cao hơn nam giới. Có nhiều nguyên nhân gây bệnh, trong đó thiếu iốt trong chế độ dinh dưỡng là nguyên nhân phổ biến. Phương pháp điều trị bệnh phụ thuộc vào nguyên nhân, triệu chứng, kích thước bướu… Dưới đây là thông tin giải đáp thắc mắc: bướu cổ uống thuốc gì, các loại thuốc trị bướu cổ thường gặp, do BS.CKI Võ Trần Nguyên Duy, Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ.

Bị bướu cổ uống thuốc có khỏi không?

Có. Thuốc trị bướu cổ có tác dụng kìm hãm sự phát triển của bướu giáp, giảm bớt các triệu chứng gây khó chịu và phục hồi chức năng tuyến giáp. Với bướu giáp lành tính, người bệnh không cần điều trị nhưng cần tái khám theo lịch hẹn để bác sĩ theo dõi, kiểm soát tình trạng bệnh. Nếu bướu giáp phát triển to, gây khó nuốt, khó thở…, tùy theo nguyên nhân bệnh, tình trạng cụ thể của người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị bằng thuốc, bằng iốt phóng xạ hay phẫu thuật, hoặc kết hợp cả 3 phương pháp.

Danh sách thuốc trị bướu cổ thường gặp

Tùy vào nguyên nhân, triệu chứng và nguy cơ biến chứng của bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn loại thuốc bướu cổ phù hợp. Người bệnh tuyệt đối không được tự ý dùng thuốc hoặc thay đổi liều thuốc, ngưng thuốc… khi không có chỉ định của bác sĩ.

1. Methimazole (Thyrozol)

Methimazole thuộc nhóm thuốc kháng giáp. Cơ chế hoạt động của thuốc này là ức chế quá trình sản xuất hormone tuyến giáp mà không gây tổn thương tế bào tuyến giáp như phẫu thuật hay điều trị bằng iốt phóng xạ. Loại thuốc này có thể kiểm soát được các triệu chứng cường giáp chỉ trong vài tuần. Người bệnh cường giáp cần điều trị bằng thuốc lâu dài. Tuy nhiên, bệnh có thể tái phát khi người bệnh ngưng thuốc.

2. Propylthiouracil (PTU)

Propylthiouracil là thuốc dạng viên nén, thường được sử dụng để điều trị cường giáp, bướu giáp. Thuốc được chỉ định cho người lớn và trẻ em từ 6 tuổi trở lên. Propylthiouracil cũng thuộc nhóm thuốc kháng giáp, hoạt động bằng cách ngăn quá trình sản xuất hormone giáp. (1)

3. Levothyroxine (Euthyrox, Thyrox)

Levothyroxine được bào chế ở dạng viên hoặc dạng lỏng. Thuốc được chỉ định điều trị các trường hợp suy giáp, giảm kích thước bướu giáp lành tính hoặc phòng ngừa nguy cơ tái phát sau phẫu thuật bướu giáp (với ung thư tuyến giáp).

4. Thuốc chẹn beta (Propranolol, Atenolol)

Thuốc chẹn beta được chỉ định phối hợp trong điều trị cường giáp, thuốc cũng có tác dụng ngăn hoạt động của hormone tuyến giáp trong trường hợp cơn bão giáp. Thuốc giúp kiểm soát các triệu chứng của cường giáp như: tim đập nhanh, hồi hộp, run… Ngoài ra, thuốc còn điều trị các bệnh tim mạch như cao huyết áp, thiếu máu cơ tim cục bộ…

Các loại thuốc chẹn beta có thể làm trầm trọng hội chứng Raynaud (là tình trạng mạch máu nhỏ ngoại biên co thắt nhanh và dữ dội một cách đột ngột khi gặp lạnh hay stress). Do đó người bệnh cần thông báo với bác sĩ nếu xảy ra tác dụng phụ này trong quá trình điều trị.

5. Thuốc giảm viêm

Bướu giáp có thể gây đau, khó chịu, do đó trong một số trường hợp viêm cấp tính tuyến giáp, để kiểm soát cơn đau, bác sĩ sẽ kê thuốc giảm viêm, như Aspirin, Naproxen natri (Aleve), Ibuprofen (Advil, Motrin IB…). Trong trường hợp nặng, người bệnh có thể được sử dụng nhóm glucocorticoid. (2)

Khi nào phải uống thuốc điều trị bướu cổ?

Chỉ định điều trị bướu cổ bằng thuốc phải được bác sĩ chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường đưa ra. Người bệnh không được tự ý sử dụng thuốc hoặc ngưng thuốc, thay đổi liều dùng… Không phải người bệnh bướu cổ nào cũng cần uống thuốc trị bướu giáp.

Tùy thuộc vào nguyên nhân, kích thước bướu, triệu chứng, nguy cơ biến chứng… mà bác sĩ sẽ cân nhắc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất. Với các bướu giáp nhỏ, không gây triệu chứng thì người bệnh chỉ cần tái khám định kỳ để theo dõi mà không cần điều trị.

Uống thuốc bướu cổ có hại không?

Có thể. Thuốc luôn có tác dụng và tác dụng không mong muốn. Thuốc trị bướu cổ ít gây hại cho sức khỏe, nhưng có thể có một số tác dụng ngoài ý, phổ biến nhất là dị ứng. Một số tác dụng phụ thường gặp khác của thuốc kháng giáp gồm: rụng tóc, giảm bạch cầu hạt, viêm gan… Ngay khi nhận thấy các triệu chứng bất thường nghi ngờ do tác dụng phụ của thuốc, người bệnh cần tái khám và thông báo với bác sĩ để có hướng xử lý phù hợp.

Các cách điều trị bướu cổ khác

Bên cạnh thắc mắc bướu cổ uống thuốc gì, nhiều người còn quan tâm đến những phương pháp điều trị bướu cổ khác. Một số trường hợp người bệnh có bướu giáp ác tính hoặc bướu kích thước lớn, bác sĩ có thể lựa chọn các cách điều trị khác như:

1. Điều trị bằng iốt phóng xạ

Điều trị bằng iốt phóng xạ được chỉ định cho người bệnh ung thư tuyến giáp hoặc cường giáp. Iốt phóng xạ sau khi được hấp thụ sẽ phá hủy các tế bào tuyến giáp, làm giảm kích thước tuyến giáp, giảm các triệu chứng cường giáp và hạn chế ung thư giáp tái phát. Sau điều trị bằng iốt phóng xạ, người bệnh có thể cần sử dụng thuốc thay thế hormone tuyến giáp suốt đời khi suy giáp.

2. Phẫu thuật

Phẫu thuật loại bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp là chỉ định điều trị cho các trường hợp: bướu giáp to gây khó thở hoặc khó nuốt; ung thư giáp. Tùy theo loại phẫu thuật và tình trạng chức năng tuyến giáp sau phẫu thuật, bác sĩ sẽ cân nhắc người bệnh có cần sử dụng liệu pháp thay thế hormone tuyến giáp hay không.

Lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị bướu giáp

Khi sử dụng thuốc điều trị bướu giáp (cả bướu giáp đơn thuần, cường giáp hay suy giáp), cần lưu ý nhiều vấn đề quan trọng để đảm bảo hiệu quả điều trị và hạn chế tác dụng phụ. Dưới đây là các lưu ý cụ thể:

1. Uống thuốc đúng liều

Liều dùng thuốc trị bướu cổ được bác sĩ điều chỉnh dựa trên các yếu tố như: tình trạng bướu giáp, tuổi tác người bệnh, triệu chứng bệnh, nồng độ hormone giáp hiện tại… Do đó người bệnh tuyệt đối không được tự ý thay đổi liều lượng thuốc để tránh gây tác dụng phụ.

2. Theo dõi tác dụng phụ của thuốc

Các loại thuốc trị bướu cổ có thể gây tác dụng phụ như rụng tóc, sụt cân, mất ngủ, rối loạn tiêu hóa, ức chế bạch cầu hạt… Nếu có các triệu chứng bất thường nghi ngờ do tác dụng phụ, người bệnh nên đến khám bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường ngay để được tư vấn cụ thể.

3. Chế độ dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng với người bệnh bướu cổ. Nên bổ sung thực phẩm đầy đủ các thành phần nguyên tố vi lượng như: sắt, selen và kẽm (như hải sản, thịt bò, thịt gà, trứng, các loại đậu, sữa chua…) vào thực đơn để hỗ trợ chức năng tuyến giáp, tăng cường sức khỏe tổng thể.

Câu hỏi thường gặp

Dưới đây là các thắc mắc thường gặp khi tìm hiểu về thuốc trị bướu cổ:

1. Đang uống thuốc bướu cổ có thai được không?

Được. Tuy các bệnh về tuyến giáp có thể dẫn tới hiếm muộn, sảy thai hoặc thai lưu, nhưng khi điều trị tốt thì người bệnh có thể mang thai bình thường. Nếu người bệnh mang thai trong quá trình dùng thuốc, cần nhanh chóng khám bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường để được tư vấn và điều chỉnh liều thuốc nhằm kiểm soát bệnh trong và sau thai kỳ.

2. Uống thuốc bướu cổ có bị rụng tóc không?

Có. Một số loại thuốc kháng giáp như Methimazole và Propylthiouracil có thể gây tác dụng phụ rụng tóc. Người bệnh có thể áp dụng các phương pháp chăm sóc tóc tự nhiên như: chải tóc nhẹ nhàng, hạn chế để tóc tiếp xúc hóa chất hoặc nhiệt, bổ sung vitamin và khoáng chất để nuôi dưỡng tế bào mầm tóc.

3. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu xuất hiện các triệu chứng sau, bạn nên nhanh chóng khám bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường để được xét nghiệm và tư vấn:

• Triệu chứng tại chỗ như:
  • Có 1 hoặc nhiều nốt sưng ở vùng cổ.
  • Đau họng, nuốt khó.
  • Khó thở.
  • Khàn giọng.
  • Cổ họng bị căng cứng.
  • Ho khan.
• Triệu chứng toàn thân như: mệt, sụt cân, run tay…

Chẩn đoán và điều trị sớm bướu cổ có thể ngăn bệnh tiến triển nặng, hạn chế nguy cơ biến chứng và giúp quá trình điều trị nhanh chóng, hiệu quả hơn.

Trong quá trình sử dụng thuốc trị bướu cổ, người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ liều dùng và các lưu ý của bác sĩ. Với các bướu giáp kích thước nhỏ, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh theo dõi, không cần điều trị. Bướu to có thể chèn ép đường thở, ảnh hưởng thẩm mỹ… Do đó, ngay khi có các dấu hiệu bệnh, cần nhanh chóng đến khám bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường để được tư vấn, điều trị kịp thời, ngăn bệnh tiến triển nặng hơn.