4 cách làm nhỏ bướu cổ hiệu quả, an toàn có thể bạn chưa biết

Nếu không được điều trị kịp thời, bướu cổ phát triển to có thể chèn ép đường thở gây khó thở, khó nuốt, ho khan…, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh. Tùy vào nguyên nhân gây bệnh, nhóm triệu chứng, kích thước bướu…, bác sĩ sẽ chỉ định các cách làm nhỏ bướu cổ phù hợp và hiệu quả, cải thiện sức khỏe. Dưới đây là các thông tin về chủ đề này, do thạc sĩ bác sĩ Hoàng Thị Hồng Linh, khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ.

Tìm hiểu về bệnh bướu cổ

Bướu cổ là triệu chứng của nhóm bệnh tuyến giáp, gồm nhiều loại như:

1. Cường giáp

Là tình trạng tuyến giáp tăng tổng hợp và giải phóng hormone, nguyên nhân chủ yếu là do bệnh Basedow, viêm giáp giai đoạn phá hủy tế bào tuyến giáp. Người bệnh có bướu giáp to lan tỏa, nhiễm độc hormone giáp, có thể có lồi mắt trong bệnh cảnh Basedow và thâm nhiễm hốc mắt, đôi khi có thâm nhiễm da.

2. Bướu giáp đơn nhân

Là tình trạng tuyến giáp xuất hiện 1 nốt hoặc nhân. Bệnh thường lành tính, nhưng có khoảng 5% trường hợp là ung thư giáp, cần sinh thiết bằng kim nhỏ để làm rõ chẩn đoán. Bướu giáp đơn nhân cần phân biệt với bệnh Basedow và Hashimoto bằng cách định lượng kháng thể đặc hiệu của các bệnh này.

3. Bướu giáp đa nhân

Ở người bệnh bướu giáp đa nhân, tuyến giáp xuất hiện 2 hoặc nhiều nhân tuyến giáp. Bệnh thường gặp ở người lớn tuổi, các triệu chứng thường không rõ ràng, đa số không cần điều trị. Tuy nhiên, người bệnh cần sinh thiết xét nghiệm tế bào học để loại trừ ung thư.

4. Bướu cổ đơn thuần

Còn được gọi là bướu giáp không độc, bướu giáp bình giáp. Đây là tình trạng tuyến giáp lớn, tính chất lan tỏa nhưng không kèm suy giáp hay cường giáp, không bị viêm hoặc u. Bệnh thường gặp ở nữ giới, tỷ lệ cao hơn trong các giai đoạn thay đổi hormone như dậy thì, thai kỳ, mãn kinh.

5. Bướu cổ ác tính

Còn gọi là ung thư tuyến giáp, chiếm 0,5% – 1% tổng số người bệnh ung thư được điều trị. Bệnh có thể gặp ở mọi độ tuổi, tỷ lệ cao ở giai đoạn 10 – 20 tuổi và 40 – 60 tuổi. Nữ có tỷ lệ mắc bệnh cao gấp 2 – 3 lần so với nam giới. Ung thư giáp thường xảy ra trên người bệnh có bướu giáp nhân đơn (khoảng 15% – 20% trường hợp), hiếm khi xảy ra trên người bệnh cường giáp.

Các cách điều trị bướu cổ hiệu quả và an toàn

Tùy vào tình trạng bệnh, nguyên nhân bướu cổ, nhóm triệu chứng, kích thước bướu…, bác sĩ sẽ lựa chọn cách làm nhỏ bướu cổ hiệu quả, phù hợp và an toàn cho người bệnh. Một số trường hợp bướu cổ lành tính, kích thước nhỏ, không ảnh hưởng đến sức khỏe và thẩm mỹ thì bác sĩ có thể cân nhắc theo dõi.

Các phương pháp điều trị bướu cổ gồm:

1. Điều trị nội khoa

Người bệnh có bướu giáp nhân kích thước nhỏ, lành tính, bướu cổ lan tỏa suy giáp có thể sử dụng liệu pháp thay thế hormone tuyến giáp levothyroxine (Levothyrox, Berlthyrox), tỷ lệ điều trị thành công từ 20% – 30%. Người bệnh bướu cổ do cường giáp, bướu kích thước nhỏ được chỉ định dùng thuốc kháng giáp methimazole (Thyrozol), propylthiouracil.

2. Phương pháp iốt phóng xạ

Điều trị bướu cổ bằng iốt phóng xạ thường được chỉ định cho người bệnh cường giáp có bướu lớn, bướu giáp độc, ung thư tuyến giáp thể biệt hóa (papillary hoặc follicular); dùng để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại sau phẫu thuật. Iốt phóng xạ (I-131) là đồng vị phóng xạ của iốt, khi được đưa vào cơ thể sẽ tập trung ở tuyến giáp. Tại đây, iốt phóng xạ phát ra tia beta có khả năng tiêu diệt các tế bào tuyến giáp mà không làm tổn thương nhiều đến các mô xung quanh.

Tuy nhiên, sau khi điều trị bằng iốt phóng xạ, người bệnh có thể bị suy giáp.

3. Phẫu thuật

Với trường hợp bướu ác tính, bướu đa nhân, bướu cường giáp kích thước lớn…, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp. Một số rủi ro trong quá trình phẫu thuật tuyến giáp gồm: chảy máu, nhiễm trùng, tổn thương dây thanh quản hoặc tuyến cận giáp… Sau phẫu thuật, người bệnh cần được theo dõi, một số trường hợp cần sử dụng thuốc thay thế hormone tuyến giáp suốt đời.

4. Điều trị bằng sóng cao tần RFA

Cách làm nhỏ bướu cổ bằng sóng cao tần RFA là phương pháp xâm lấn tối thiểu, được chỉ định cho người bệnh bướu cổ lành tính, nhân giáp nhỏ. Phương pháp này sử dụng sóng cao tần để tạo nhiệt gây chết các tế bào bướu, giúp bướu dần thu nhỏ lại mà không ảnh hưởng đến các mô xung quanh.

Chăm sóc người bệnh bướu cổ tại nhà

Trong quá trình chăm sóc người bệnh bướu cổ tại nhà, cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng lành mạnh, cân bằng các nhóm chất, bổ sung dinh dưỡng. Dưới đây là danh sách các loại thực phẩm giúp hỗ trợ tốt cho bướu giáp, tùy thuộc vào nguyên nhân (thiếu iốt, suy giáp, cường giáp, hay bướu lành tính) và các thực phẩm nên tránh: (1)

1. Bị bướu cổ nên ăn gì?

• Thực phẩm giàu iốt (dành cho suy giáp hoặc bướu giáp do thiếu iốt):
  • Hải sản: cá biển, tôm, cua, hàu, rong biển (như tảo bẹ, nori).
  • Muối iốt: sử dụng khi nấu ăn hàng ngày.
  • Sữa và các sản phẩm từ sữa: sữa, sữa chua, phô mai chứa lượng iốt tự nhiên.
  • Trứng: lòng đỏ trứng giàu iốt và selen.
• Thực phẩm giàu selen: giúp bảo vệ tuyến giáp khỏi tổn thương do oxy hóa và hỗ trợ sản xuất hormone tuyến giáp.
  • Các loại cá như cá ngừ, cá hồi, cá mòi…
  • Hạt quả hạch Brazil.
  • Gạo lứt, lúa mì nguyên cám, nấm.

2. Hạn chế thực phẩm nào?

• Với người bệnh suy giáp hoặc bướu giáp lành tính:
  • Tránh ăn sống các loại rau họ cải như cải bắp, cải xoăn, cải thảo, súp lơ, và củ cải do có chứa goitrogens, chất có thể cản trở hấp thu iốt. Khi nấu chín, tác động của goitrogens sẽ giảm đi.
  • Đậu nành và sản phẩm từ đậu nành: đậu phụ, sữa đậu nành có thể ảnh hưởng đến khả năng sản xuất hormone tuyến giáp nếu ăn quá nhiều.
• Với người bệnh cường giáp:
  • Hạn chế thực phẩm giàu iốt: rong biển, hải sản, và muối iốt có thể làm tăng hoạt động tuyến giáp.
  • Hạn chế thực phẩm có chứa chất kích thích: caffeine (có trong cà phê, trà, nước ngọt) và thực phẩm cay nóng có thể làm trầm trọng các triệu chứng như tim đập nhanh.

Có nên điều trị bướu cổ bằng phương pháp dân gian không?

Không. Người bệnh bướu cổ không nên tự tìm hiểu và thực hiện theo các cách làm sao để bướu cổ nhỏ lại bằng phương pháp dân gian. Bướu cổ không phải là bệnh nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể dẫn đến rối loạn nội tiết.

Do đó, ngay khi nhận thấy các triệu chứng bệnh (ho khan, khàn tiếng, nuốt vướng, khó thở, có nốt sưng ở cổ…), người bệnh nên nhanh chóng đến khám bác sĩ khoa Nội tiết – Đái tháo đường. Tuyệt đối không áp dụng các mẹo dân gian hay sử dụng những thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc mà chưa có chỉ định của bác sĩ.

Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM và đơn vị Nội tiết – Đái tháo đường, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 là những địa chỉ uy tín, chuyên khám và điều trị bệnh liên quan đến rối loạn nội tiết, suy tuyến yên, bướu cổ, cường giáp, suy giáp, dậy thì chậm, tiểu đường… Khoa và đơn vị có đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm cùng hệ thống máy móc hiện đại, mang đến hiệu quả chẩn đoán và điều trị cao, an toàn, nhanh chóng.

Những lưu ý khi điều trị bướu cổ

Trong quá trình điều trị bướu cổ, người bệnh nên lưu ý:

• Tuân thủ liều dùng thuốc, loại thuốc, thời gian uống thuốc (nếu có) và các hướng dẫn điều trị của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý ngưng thuốc, thay đổi liều thuốc trị bướu cổ.
• Theo dõi bướu cổ thường xuyên, chú ý các tác dụng phụ của thuốc để kịp thời thông báo cho bác sĩ.
• Tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ.
• Tránh căng thẳng và áp lực, vì stress có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp.
• Tập thể dục thường xuyên để rèn luyện sức bền, tăng cường đề kháng, hỗ trợ tốt cho quá trình điều trị bệnh.

Trên đây là những cách làm nhỏ bướu cổ hiệu quả, an toàn. Ngay khi phát hiện triệu chứng bất thường như có nốt sưng ở cổ, khàn tiếng, ho khan, khó nuốt…, người bệnh nên nhanh chóng đến bác sĩ chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường để được khám và điều trị kịp thời, giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm.