5 loại thuốc điều trị suy tuyến yên tốt hiện nay bạn cần tham khảo

Các triệu chứng suy tuyến yên rất đa dạng, tùy thuộc vào loại hormone tuyến yên người bệnh bị thiếu hụt. Bệnh ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình tăng trưởng của trẻ em, khả năng sinh sản ở người trưởng thành và chức năng của nhiều cơ quan trong cơ thể. Dưới đây là các thông tin tư vấn về thuốc điều trị suy tuyến yên hiệu quả, an toàn do bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Trúc, Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, chia sẻ.

Bệnh suy tuyến yên

Suy tuyến yên là tình trạng tuyến yên suy giảm hoạt động, không thể sản xuất hoặc giảm sản xuất một hoặc nhiều loại hormone. Lúc này, hoạt động của các tuyến đích do tuyến yên chi phối cũng sẽ ảnh hưởng theo. Các ảnh hưởng này có thể diễn biến chậm hoặc đột ngột tùy theo cơ quan bị ảnh hưởng, mức độ hormone thiếu hụt.

Tuyến yên có vai trò quan trọng trong hệ thống nội tiết của cơ thể. Tuyến này có kích thước nhỏ như hạt đậu, nằm bên trong hố yên tại đáy não. Tuyến yên sản xuất và giải phóng nhiều hormone có vai trò thiết yếu, điều hoà chức năng các tuyến khác trong cơ thể. Triệu chứng lâm sàng suy tuyến yên cũng là dấu hiệu suy giảm chức năng của các tuyến đích mà tuyến yên chi phối như: tuyến thượng thận, tuyến giáp, tuyến sinh dục. Các triệu chứng này rất đa dạng, phụ thuộc vào hormone tuyến yên bị thiếu và mức độ thiếu hụt, như:

• Thiếu hormone tạo hoàng thể (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH) gây dậy thì muộn ở thanh thiếu niên. Với nam giới và phụ nữ trưởng thành, các biểu hiện gồm: mất dần các đặc điểm sinh dục thứ cấp, giảm ham muốn tình dục, giảm khả năng sinh sản, rối loạn cương dương, rối loạn kinh nguyệt hoặc vô kinh…
• Trẻ em suy tuyến yên thiếu hụt hormone tăng trưởng (GH) có dấu hiệu: chậm phát triển, chậm mọc răng, dậy thì muộn, khó tập trung…
• Thiếu hormone prolactin gây teo tuyến vú, rối loạn tiết sữa ở phụ nữ sau sinh.
• Suy giảm hormone kích thích tuyến giáp (TSH) dẫn đến giảm hormone giáp, người bệnh sẽ có các biểu hiện suy giáp như: da khô, lạnh, tóc dễ gãy rụng, nhịp tim chậm, huyết áp thấp, khàn giọng, táo bón, rối loạn kinh nguyệt, hạ thân nhiệt, hay buồn ngủ, hay quên và có thể dẫn tới hôn mê suy giáp…
• Người bệnh thiếu hormone kích thích hoạt động của vỏ thượng thận (ACTH) có tình trạng: mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, nôn, sạm da, tụt huyết áp; trường hợp nặng có thể hạ đường huyết, trụy mạch và hôn mê.
• Người bệnh thiếu hormone chống bài niệu (ADH) có triệu chứng: tiểu nhiều, thường xuyên đi tiểu, nước tiểu loãng và hay khát nước.
• Hormone oxytocin suy giảm khiến người bệnh bị ảnh hưởng về tâm lý như: thiếu sự đồng cảm, khó hòa nhập, gắn kết…; phụ nữ khó sinh.

Người bệnh suy tuyến yên do khối u ở tuyến yên hoặc khu vực xung quanh, có thể có những triệu chứng khác như: mất khứu giác, tổn thương dây thần kinh… Do đó, để tránh bệnh tiến triển gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, khi có các dấu hiệu bất thường nghi ngờ liên quan đến rối loạn tuyến yên, người bệnh nên đến các cơ sở y tế, bệnh viện chuyên khoa Nội tiết để khám và điều trị kịp thời.

Cách chẩn đoán bệnh suy tuyến yên

Để chẩn đoán bệnh suy tuyến yên, bác sĩ cần kết hợp khám lâm sàng để phát hiện các triệu chứng lâm sàng và thực hiện nhiều xét nghiệm cận lâm sàng, cụ thể:

• Xét nghiệm các loại hormone tuyến yên và các hormone của tuyến đích: tuyến thượng thận, tuyến giáp, tuyến sinh dục. Trong đó, thực hiện khảo sát các hormone tuyến yên bằng định lượng tĩnh và định lượng động (gồm test kích thích và test ức chế).
• Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh (chụp MRI, CT) để xác định tổn thương tuyến yên nếu có.

Thuốc điều trị suy tuyến yên

Suy tuyến yên có thể điều trị bằng thuốc. Đây là các loại thuốc thay thế hormone tuyến yên mà người bệnh thiếu hụt. Người bệnh suy tuyến yên có thể phải sử dụng thuốc suốt đời để duy trì sức khỏe ổn định và ngăn các triệu chứng tái phát. (1)

1. Thuốc điều trị suy tuyến yên – Cortisol thay thế

Suy tuyến yên gây giảm tiết ACTH, làm suy thượng thận. Nhóm thuốc thay thế hormone tuyến thượng thận cortisol là hydrocortisone hoặc glucocorticoid khác. Thuốc và liều lượng thay đổi tuỳ mức độ nặng nhẹ, tình trạng stress nếu có. Liều không đủ sẽ làm triệu chứng thiếu hụt cortisol (mệt mỏi, buồn nôn, nôn ói,…) kéo dài hoặc bệnh tái phát. Nếu quá liều có thể gây loãng xương.

2. Thuốc điều trị suy tuyến yên – Levothyroxine

Levothyroxine được sử dụng để thay thế hormone tuyến giáp, trong trường hợp người bệnh suy tuyến yên giảm tiết hormone TSH gây suy giáp. Thuốc có thể sử dụng cho phụ nữ mang thai. Mục tiêu điều trị là nồng độ T4 huyết thanh đạt mức trung bình của giới hạn bình thường.

3. Hormone giới tính

Các loại hormone giới tính thiếu hụt ở người bệnh suy tuyến yên bao gồm: testosterone, estrogen và progesterone. Điều trị thay thế bằng testosterone hoặc estrogen – progesterone là đủ cho người bệnh nam hoặc nữ bị suy sinh dục và chưa có nhu cầu sinh sản. Nếu người bệnh có nhu cầu sinh con sẽ cần điều trị thêm các liệu pháp phối hợp.

4. Hormone tăng trưởng

Người bệnh thiếu hụt GH thường có rối loạn chuyển hóa lipid, tăng mỡ, giảm khối lượng cơ, giảm tỷ trọng khoáng xương,… Điều trị GH có thể giúp người bệnh tăng khối lượng cơ, giảm mỡ nhưng tác dụng lên tỷ trọng khoáng xương, sức mạnh cơ và cải thiện lipid máu còn chưa rõ ràng. Vì vậy, không nên chỉ định điều trị GH như điều trị thường quy đối với tất cả người bệnh.

5. Hormone sinh sản

Người bệnh suy tuyến yên bị vô sinh do thiếu hormone sinh sản có thể tiêm Gonadotropin. Thuốc có tác dụng kích thích quá trình rụng trứng ở phụ nữ và sản sinh tinh trùng ở nam giới.

Những lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị suy tuyến yên

Thuốc điều trị suy tuyến yên giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, giảm triệu chứng và cân bằng chức năng các tuyến nội tiết trong cơ thể. Trong quá trình sử dụng thuốc, người bệnh nên lưu ý:

• Tuân thủ liều dùng thuốc và theo dõi tác dụng phụ của thuốc điều trị suy tuyến yên, nhằm đảm bảo hiệu quả điều trị. Nên uống thuốc vào cùng một thời điểm trong ngày để hạn chế tình trạng quên liều. Nếu xuất hiện dấu hiệu bất thường nghi ngờ do tác dụng phụ của thuốc, người bệnh nên báo cho bác sĩ để có điều chỉnh phù hợp.
• Tái khám định kỳ theo lời khuyên của bác sĩ để theo dõi tiến triển của quá trình điều trị. Bác sĩ có thể chỉ định người bệnh chụp CT hoặc MRI định kỳ để theo dõi khối u tuyến yên nếu có.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh, ăn đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng, bổ sung trái cây tươi và rau xanh, hạn chế thực phẩm chứa đường.
• Hạn chế căng thẳng bởi stress kéo dài có thể ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến yên cũng như nhiều cơ quan khác. Người bệnh đang điều trị suy tuyến yên nên giữ tâm trí thoải mái, thư giãn để hỗ trợ quá trình hồi phục.

Các cách điều trị suy tuyến yên khác

Bên cạnh thuốc điều trị suy tuyến yên, bác sĩ cũng có thể lựa chọn các phương pháp khác tùy theo nguyên nhân gây bệnh. Với các trường hợp suy tuyến yên do khối u ở não hoặc tuyến yên, phẫu thuật và xạ trị là 2 phương pháp điều trị phổ biến nhất:

• Phẫu thuật: người bệnh phẫu thuật u tuyến yên sẽ được chụp MRI, đo điện tâm đồ, xét nghiệm máu… và gây mê toàn thân. Tùy theo kích thước, vị trí, mức độ xâm lấn của khối u và tình trạng của người bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phẫu thuật phù hợp nhất.
• Xạ trị: một số trường hợp khối u không thể loại bỏ hoàn toàn bằng phẫu thuật, người bệnh sẽ được chỉ định xạ trị để tiêu diệt các tế bào ác tính còn lại. Sau khi xạ trị, tuyến yên có thể dần suy giảm chức năng, khi đó người bệnh cần sử dụng thêm các loại thuốc điều trị suy tuyến yên thay thế hormone để ổn định hệ nội tiết.

Khi nào nên đưa bệnh nhân suy tuyến yên đến bệnh viện?

Suy tuyến yên là bệnh phức tạp, ảnh hưởng đến nhiều tuyến nội tiết khác; do đó, người bệnh suy tuyến yên nên được khám và điều trị chuyên khoa Nội tiết. Suy tuyến yên thường diễn biến chậm nhưng cũng có trường hợp các triệu chứng xuất hiện đột ngột. Khi nhận thấy người bệnh có dấu hiệu bất thường như nhức đầu nặng, sốt cao, rối loạn thị giác, buồn nôn, lú lẫn, tụt huyết áp…, cần nhanh chóng đưa đến bệnh viện có chuyên khoa Nội tiết để khám và điều trị kịp thời.

Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM với đội ngũ y bác sĩ tâm huyết, giàu kinh nghiệm, vững chuyên môn cùng trang thiết bị hiện đại, mang đến hiệu quả chẩn đoán chính xác, điều trị hiệu quả và nhanh chóng cho người bệnh. Khoa chuyên tiếp nhận khám, tư vấn và điều trị các bệnh nội tiết như: đái tháo nhạt, bệnh tuyến yên, tuyến thượng thận, tuyến sinh dục, dậy thì sớm, chậm tăng trưởng chiều cao…; đái tháo đường; béo phì…, với khu nội trú tiêu chuẩn khách sạn, dịch vụ chăm sóc tận tình, chu đáo, giúp người bệnh hài lòng, yên tâm.

Khi sử dụng các loại thuốc điều trị suy tuyến yên, người bệnh cần tuân thủ tuyệt đối các chỉ định của bác sĩ, không tự ý thay đổi liều lượng hoặc ngừng dùng thuốc. Bên cạnh đó, nên thường xuyên tái khám định kỳ và theo dõi những dấu hiệu bất thường của cơ thể, kịp thời thông báo với bác sĩ để có những điều chỉnh phù hợp, đảm bảo hiệu quả điều trị.